Co wpływa na akustykę pomieszczeń?

Akustyka w pomieszczeniu ma duże znaczenie dla jego użytkowników i nie zawsze chodzi tu wyłącznie o wrażenia podczas słuchania muzyki. Odpowiednia akustyka jest równie ważna w miejscu pracy i wypoczynku, a także w przestrzeniach, gdzie jednocześnie przebywa wiele osób – centrach handlowych, biurach czy halach fabrycznych.

Wpływa na komfort pracy, samopoczucie, zmęczenie. Wynikająca z poprawnej akustyki pomieszczenia zrozumiałość i klarowność przekazywanych treści ma ogromne znaczenie dla odbiorcy. Wpływa na jego percepcję i możliwość zapamiętywania przekazywanych treści za pomocą aparatu mowy lub systemów elektroakustycznych. Dlatego jest ona bardzo istotna również w salach konferencyjnych, które niestety projektowane są w sposób pomijający całkowicie tę kwestię, choć powoli sytuacja ta się poprawia. To samo dotyczy obiektów sakralnych, auli wykładowych na uczelniach, czy sal wykładowych w szkołach różnego szczebla. Zapewnienie właściwej akustyki, polega na wykonaniu właściwej adaptacji akustyczna pomieszczeń poprzez zastosowanie odpowiednich materiałów wykończeniowych lub profesjonalnych materiałów akustycznych w celu zmniejszenia pogłosowości pomieszczenia, odpowiedniego jej wytłumienia. Czasem istnieje potrzeba wydłużenia pogłosowości, jak w przypadku sal filharmonicznych, a czasem, jak w przypadku sal widowiskowych należy zapewnić zmienną akustykę. Inna pogłosowość będzie wymagana przy zespołach ludowych lub orkiestrach filharmonicznych grających bez użycia systemu elektroakustycznego, a inna w przypadku zespołów grających muzykę współczesną z elektrycznymi instrumentami, gdzie system elektroakustyczny jest nieodzownym elementem wyposażenia sali.

Dźwięk i podstawowe zasady jego rozchodzenia się w przestrzeni

Rozchodzenie się dźwięku to nic innego jak zmiany ciśnienia powietrza wywołane drganiami generowanymi przez źródła dźwięku. Mogą nimi być zarówno ludzki głos, jak i instrument muzyczny, ale także głośnik, pracujące urządzenie czy efekty mechanicznych uderzeń w rozmaite powierzchnie. Dźwięk rozchodzi się w postaci fal, zachowuje się więc w sposób możliwy do przeanalizowania, a także w pewnym zakresie przemodelowania. Drgania powietrza rozchodzą się ze stałą prędkością, a po natrafieniu na przeszkodę ich energia częściowo ulega odbiciu, generując kolejne fale biegnące już w innym kierunku, a częściowo zostaje pochłonięta i zamieniona na wibracje. W zależności od struktury materiału i jego właściwości dźwięki mogą rozchodzić się przez przedmioty, na które natrafiają na swojej drodze i powodować powstawanie fal w pewnej odległości od źródła. Istnieje też możliwość, że w większości zostaną rozproszone i w postaci drgań przekształcone na energię cieplną.

Znajomość właściwości fizycznych związanych z rozchodzeniem się fal dźwiękowych pozwala na wpływanie na większość parametrów, które się z tym łączą oraz na takie zaaranżowanie przestrzeni, by charakterystyka pomieszczenia odpowiadała jego przeznaczeniu. Istnieje wiele czynników, które determinują sposób, w jaki dźwięki działają na przestrzeń i znajdujących się w niej ludzi. Z pewnością jednym z najważniejszych będzie umiejscowienie samego źródła dźwięku, jak i jego charakterystyka. Większość kwestii z tym związanych można w dużym stopniu rozwiązać, odpowiednio zmieniając położenie źródła lub w przypadku urządzeń zastępując sprzętem o odpowiednich parametrach. Istnieją tu jednak ograniczenia, wynikające nie tyle z natury sposobu wytwarzania fal dźwiękowych, ile z przestrzeni, w której się rozchodzą. W tym obszarze zmiany będą zdecydowanie trudniejsze, choć możliwe.

Jednym z głównych problemów wiążących się z zamkniętą przestrzenią, w której rozchodzą się dźwięki, jest jej wielkość, kształt oraz znajdujące się w niej elementy, które powodują zaburzenia w rozchodzeniu się fal i są przyczyną powstawania tzw. pogłosu. Dźwięk natrafiający na przeszkody ulega wielokrotnemu odbiciu, natrafiając na kolejne powierzchnie. W pustej przestrzeni będą to same ściany, podłoga i sufit, a fale odbijając się od nich kolejno, utracą coraz większą część swej energii. Z czasem jej całość zostaje przekazana do przegród tworzących pomieszczenie lub rzeczy, które się w nim znajdują. Czas trwania okresu, który będzie do tego potrzebny, jest określany jako tzw. czas zaniku. W pomieszczeniu, które będzie dobrze przystosowane do rozchodzenia się dźwięku, będzie on zawsze odpowiednio dobrany do rodzaju, w jaki jest ono wykorzystywane i charakterystyki dźwięku – różne źródła emitują bowiem fale o rozmaitej specyfice, które powinny być tłumione w innych zakresach w zależności od efektu, który ma zostać osiągnięty.

Nie wolno jednak zapominać o tym, że większość źródeł nie wysyła pojedynczych dźwięków, a całe ich zestawy. W dodatku, jeśli czas emisji jest nieco dłuższy, jednocześnie w powietrzu rozchodzą się zarówno fale pierwotne, jak i ich odbicia. Mamy zatem do czynienia z wieloma falami o różnej specyfice. Oddziałują one nie tylko z samą przestrzenią, ale również ze sobą wzajemnie. W zależności od swojej charakterystyki mogą się one wzajemnie tłumić lub wzmacniać zmieniając często znacznie pierwotny efekt.

Jak można poprawić jakość dźwięku w pomieszczeniu?

Dopasowanie pomieszczenia do pożądanej w nim charakterystyki dźwięku wymaga zastosowania rozwiązań, które wyeliminują zaburzenia wynikające ze sposobu, w jaki rozchodzą się fale dźwiękowe oraz efektów ich oddziaływania z elementami, które znajdują się w przestrzeni. Optymalnym sposobem byłoby dostosowanie wymiarów pomieszczenia i jego kształtów tak, by zapewnić najlepsze przy danej funkcjonalności parametry, jednak poza wypadkiem przygotowywania projektu pod kątem właściwej akustyki, jak np. w niektórych salach koncertowych. taka możliwość pojawia się niezwykle rzadko.

Dostępną metodą jest zastosowanie odpowiednich elementów tłumiących i takie ich rozmieszczenie, by zmniejszyć pogłos i wyeliminować miejsca, w których interferencja fal dźwiękowych jest największa. Wybrane środki zależą od charakterystyki konkretnej przestrzeni i jej przeznaczenia, arsenał dostępnych środków jest jednak zwykle dość szeroki. W grę wchodzą odpowiednie panele wygłuszające, które będą pochłaniały lub odbijały dźwięki w określony sposób. Dla dźwięków o niskiej częstotliwości konieczne może się okazać użycie absorberów, w zakresie tonów o średniej częstotliwości paneli akustycznych, a do korekcji najwyższych dźwięków dyfuzorów. Poza nimi mogą zostać wykorzystane rozmaite ścianki i parawany, a także specjalne materiały montowane jako wykończenie powierzchni. Najczęściej są to produkty o dużej chłonności akustycznej. Ważne może być także zastosowanie elementów o możliwie wysokiej klasie pochłaniania.W zależności od charakteru pomieszczenia przydatne mogą się okazać meble akustyczne, które są wyprodukowane z surowców o znakomitym tłumieniu.

Działania mające na celu poprawę charakterystyki akustycznej pomieszczenia zależą od funkcji, jaką ono pełni. W przypadku sal koncertowych czy miejsc, w których będzie grana muzyka na żywo, ważne okaże się zadbanie nie tylko o optymalne rozchodzenie się dźwięków, ale także o uzyskanie właściwych walorów dźwiękowych, np. odpowiedniej barwy dźwięku. W przestrzeniach przeznaczonych do jednoczesnego przebywania wielu osób np. salach kawiarnianych i restauracyjnych czy obiektach biurowych typu open space kluczowe okaże się zwykle wyeliminowanie tła akustycznego. Tam, gdzie ważne jest, żeby do odbiorców docierał wyraźny i niezniekształcony dźwięk mowy, choćby w salach konferencyjnych i wykładowych liczyć się będzie uzyskanie wysokiego STI (Speech Transmission Index), czyli wskaźnika zrozumiałości mowy oraz równomierne pokrycie dźwiękiem całego pomieszczenia.

Zakres działań, które są niezbędne do poprawy akustyki danego pomieszczenia i sprawienia, że rozchodzące się w nim dźwięki będą dobrze spełniały swoją funkcję, wymaga dużej wiedzy fachowej i doświadczenia. Liczy się nie tylko rodzaj użytych elementów, ale przede wszystkim ich prawidłowe rozmieszczenie. Zapraszamy do korzystania z naszych usług w tej dziedzinie.

Zespół AVI MEDIA.